De aardappeleters is niet alleen een wereldberoemd schilderij van Van Gogh, ergens in een stil museum, het was ook een televisieserie van twee seizoenen over de achtergrond van gerechten die we in Nederland allemaal kennen. Dit dit programma ging Joris Vermeer op zoek naar de herkomst en geschiedenis van bijvoorbeeld spaghetti bolognese of moussaka belanden ze in allerlei landen op allerlei plekken. Keukens, maar ook aardappelvelden en grafkelders. 

Bekend van TV

Het aardappeleters boek is net als de televisieserie ingedeeld naar gerecht. Ieder gerecht heeft zijn eigen hoofdstuk met een verhaal, veel dingen komen overeen met de serie maar er staan ook verhalen in die ik nog niet kende en nieuw zijn. Ik heb alle afleveringen gezien maar ik vond alles lezen nog steeds zeer de moeite waard. Alles is doorspekt met foto’s waarvan er veel op beeld materiaal uit de serie lijken. Hierna volgt nog een soort van columnachtig stuk geschiedenis met coole illustratie van Emiel W. Steenhuizen en daarna is er een recept.

Als je op zoek gaat naar de herkomst van een gerecht kan je zoveel kanten op. Zoals in het voorwoord al staat is het levend cultuurgoed, het blijft alleen bestaan als mensen het blijven koken. Als mensen het blijven koken veranderen er misschien wel dingen, misschien vanuit de kokende mens zelf, misschien van buitenaf opgelegd. Waar komen de ingrediënten vandaan? Ik denk dat er nog genoeg te vertellen valt voor nog een paar seizoenen aardappeleters. Er schijnt ook een derde seizoen onderweg te zijn, maar ja corona.

De aardappeleters is dus geen traditioneel kookprogramma met een kok in een studio of op locatie die vervolgens het beroemde recept gaan klaarmaken. Ik denk dat veel van mijn persoonlijke favoriete programma’s over eten niet dit format volgen. Anthony Bourdain’s programma’s gingen eigenlijk altijd maar heel zijdelings over eten, de televisie serie van Samin Nosrat ging wel over eten, maar er het werd veel breder behandeld. Bij de aardappeleters kwamen wel altijd vragen naar de recepten, die staan dus in dit boek.

Wat is authentiek?

Het boek roept bij mij ook vragen op over de toekomst. Internet haalt recepten en eetculturen uit andere landen steeds dichterbij. De hele wereld kan elkaars gerechten proeven. Gaan verschillende groepen mensen steeds meer van elkaar overnemen? Wat is authentiek? Ik merk dat mensen vaak opzoek zijn naar een “echte” versie van iets, een versie die misschien wel helemaal nooit bestaan heeft. Aan de andere kant verdwijnen er ook dingen wie maakt er nog coq au vin? Dat lijkt niemand echt erg te vinden.

Koken uit het boek

Voor sommige van de recepten moet je wel even wat doen. Zo moet je voor het aardappelrecept zelf een kleioven bouwen en moet je voor de steak a la gringoise (voor 50 personen!) volgens het recept een maand van te voren aan de organisatie beginnen. Andere recepten zoals de sambal badjak van Bep Vuyk (I love Bep!) en moussaka kosten iets minder dan een maand planning. Je zou nu het recept kunnen koken en tegelijk de bijbehorende aflevering kunnen kijken.

De aardappeleters
Joost Engelberts, Joris Vermeer, Bas Zwartepoorte
Uitgeverij Thomas Rap
€29,99