Zelf bonen koken is altijd even een werkje. Je moet er op tijd aan denken de bonen onder water te zetten, zodat ze een uur of 24 kunnen weken. Het koken zelf kan best lang duren, vooral als ze oud zijn kan het uren duren. Eerder schreef ik hier eens een stukje over, maar vooral nu de gasprijs zo is gestegen is een pan uren op het vuur laten staan alleen om die reden al niet echt een aantrekkelijk idee meer. Toch is er een antwoord op deze problemen, namelijk de snelkookpan! Of als je een multicooker hebt, werkt dit natuurlijk ook met de snelkookfunctie van dat apparaat.

Gedroogde bonen kopen

Gedroogde bonen koken is helemaal niet moeilijk en je kunt zelfs smaakmakers toevoegen of in zelf gemaakte bouillon koken. Die bouillon kun je ook weer uitstekend in een snelkookpan trekken. Gedroogde bonen kun je bij de supermarkt kopen, maar vergeet vooral niet om je lokale Turkse supermarkt, toko of natuurwinkel te bezoeken. Als je bonen koopt is het onmogelijk vast te stellen hoe oud ze zijn. Probeer daarom te kopen bij een plek waar ze de bonen ook daadwerkelijk op regelmatige basis verkopen. Onthoud als je bonen je bevielen welk merk het was en waar ze vandaan kwamen en zeg het andere mensen die bonen willen gaan koken.

Bonen weken is met een snelkookpan niet echt nodig

Weken van gedroogde bonen is ín de snelkookpan is niet echt nodig. Sommige mensen kiezen er voor om de totale kooktijd wat omhoog te schroeven als ze niet-voorgeweekte bonen koken. Dat kan. Toch ben ik meer van de twee fasen (kook)methode. Dus eerst weken, door de bonen 24 uur in (al dan niet zout) water te laten staan en daarna (kort) koken. Hoeveel bonen er in je pan passen hangen uiteraard van de inhoudsmaat van je pan af. Het is belangrijk dat de bonen goed onder water staan, zowel bij het weken als bij het koken in de snelkookpan.

Bonen weken in de snelkookpan

Als je de bonen wil weken in de snelkookpan vul de pan met bonen en water, zorg ervoor dat ze ruim onder water komen te staan. Sluit de deksel een breng je de pan op de hoogste druk, via het fornuis, zet daarbij ook de stand van het ventiel op de hoogste druk. In het geval van de multicooker, kun je deze het beste manueel instellen op de hoogste druk. Als de pan op druk staat, kook de bonen dan twee minuten en zet het vuur uit (of de warmhoud functie van de multicooker). Laat het nog 5 minuten staan, dat is de dus zonder warmhoudstand bij de multicooker, en laat dan pas de resterende druk ontsnappen door het ventiel te ontluchten. Of door de pressure release knop in te drukken bij de multicooker.

Bonen kookvocht op smaak maken

Na het weken kun je het weekwater, of kookwater weggooien. Doe de bonen in de pan en vul het aan met vers water tot de bonen goed onder staan. Dit is ook het moment om smaakmakers toe te voegen zoals bouillon, ui, kruiden, knoflook of rode peper. Je kunt ook zout toevoegen (ongeveer een theelepel per liter kookvocht). Tijdens het koken dringen de smaken echt diep de bonen binnen. Dat krijg je later niet meer voor elkaar, want dan kun je de bonen alleen nog omringen door smaakmakers. Als je bonen zoutloos zijn kun je ze dus nooit meer zo op smaak krijgen als wanneer je ze met zout had gekookt.

Zout bij je bonen

Misschien denk je nu zout, dat mag niet?! Het klopt inderdaad dat kookboekenauteurs, chefs en willekeurige voorbijgangers je zeggen dat je het niet moet doen. Mijn ervaring is juist het tegenovergestelde: Als ik er geen zout bij doe blijven de bonenschilletjes hard. Voorkeuren verschillen natuurlijk, maar zelf vind ik dit niet prettig. Ik zou eerder oppassen met zuren als azijn en wijn. Die kun je beter op een ander tijdstip toevoegen, namelijk als de bonen al gaar gekookt zijn. Ook soda bicarbonaat (aka baksoda) gebruiken om bonen te koken vind ik niet per se een aanrader. Ik vind dat je het snel kunt proeven.

Kooktijd: kook je bonen niet kapot

De kooktijd van de bonen, hangt een beetje af van het type boon. Ik begin bij de meeste bonen bij 7 minuten op hoge druk. Soms als bonen snel kapot koken, zoals witte bonen of boterbonen is 5 minuten (als ze geweekt zijn) al genoeg. Als ik op het internet rondsurf opzoek naar kooktijden zie ik tijden van 45 minuten langskomen. Dat is volgens mij zelfs als je de bonen niet voorgeweekt hebt wel heel erg lang. ik ga bij mijn tijden sowieso uit van voorgeweekte bonen.

Ik heb twee moderne pannen, een snelkookpan en een multicooker en ik kan me gewoon niet voorstellen dat mijn pannen er zo lang over doen. De handleiding van mijn Tefal snelkookpan geeft ook kooktijden als soort van richtlijn en ook die zijn veel te lang. Mijn advies is dus: begin met een bescheiden kooktijd.

Met een snelkookpan zet je echt de turbo op het kookproces. Tussendoor kan je niet even het deksel optillen om even te kijken en te proeven. Als je bonen te lang kookt kook je ze in de snelkookpan echt tot moes. Ze zijn dan alleen nog geschikt voor een soep of dip en er zijn grenzen aan hoeveel bonensoep of -dip een persoon of gezelschap aan kan. Mijn advies is dus om het rustig aan te doen, je kunt de pan altijd nog een keer op druk brengen en nog een minuutje laten koken. Of op het fornuis nog een paar minuten zonder druk laten koken.

Top tip: laat de druk op natuurlijke wijze ontsnappen

Ik laat de bonen zowel in de multicooker als in de snelkookpan staan tot de druk van nature ontsnapt is. Dat wil zeggen dat ik het vuur of de warmhoudstand uit zet en overal vanaf blijf tot de veiligheidspin naar beneden is gevallen en de pan veilig open kan. Als je de druk meteen wil laten ontsnappen kan er schuim meekomen en gaat de pan gloeiendhete stoom spetteren. Als je per se de druk wel meteen wil laten ontsnappen kun je twee eetlepels olie in de pan doen voor je die op druk brengt. Dat gaat het schuim tegen. Als je dit doet check dan goed het ventiel van de pan, want het schuim kan je ontluchtingsventiel verstoppen.

Gooi het kookvocht van je bonen niet weg!

Gooi het kookvocht van bonen niet weg! Het weekvocht van de bonen, of je dat nu in de snelkookpan doet of niet, kan je zoals eerder gezegd je weggooien, daar is niet per se iets speciaals aan. Het kookvocht daarentegen, zou ik absoluut niet weggooien. Ik vries het zelf sowieso in in de bakjes waarin ik ook de bonen invries. Het is smaakvol en heeft een lekkere hartige bonensmaak, plus natuurlijk nog de smaak van de smaakmakers die je zelf hebt toegevoegd. Weggooien is echt zonde.

Ik vries mijn bonen in in herbruikbare bakjes en neem daarvoor het uitlekgewicht van een blikje bonen namelijk 240 gram. Dat is een maat waar veel recepten om vragen. Nadat ik de bonen heb verdeeld schep ik er kookvocht overheen wat ik overhoud aan vocht gaat in de soep. Om je een idee te geven, de bonen op de foto’s zijn pintobonen van de Lidl, ik kocht een zak gedroogde bonen van 900 gram en daar haalde ik in totaal 9 porties van 240 gram gekookte bonen uit.

Andere kookmethode: snelkookpan en hooikist/ecostoof

Het lijken elkaars tegenpolen maar de ultieme brandstof bespaar community’s zie ik ze gecombineerd worden. De snelkookpan en Ecostoof. Dit kan alleen met de snelkookpan die je op het fornuis neerzet en niet met de multicooker. Je brengt de pan op de hoogste druk, laat hem minuut of 1 of 2 koken, zet hem in de stoof of kist en laat deze ongeveer 45 minuten staan. De druk gaat zo veel minder snel van de pan door de goede isolatie en alles kookt zo vrolijk door. Dit heb ik zelf nog niet geprobeerd maar het klinkt fascinerend.

Als je gedroogde bonen keihard en dus ongaar blijven

Sommige bonen zijn simpelweg te oud en koken frustrerend genoeg gewoon niet meer gaar. Door de tijd zijn ze zo uitgedroogd dat ze geen vocht meer op lijken te nemen. Ik heb ooit een batch bonen gehad die ik op een fornuis 6 uur lang heb moeten koken om ze gaar te krijgen. Er gaan verhalen rond over oude bonen die steeds maar weer opnieuw verpakt worden. Als het je een keer is overkomen geef dan niet op! In zo’n geval lag het niet aan jou en ook een snelkookpan of multicooker kan je dan niet redden. Het is dan de schuld van de bonen. Om deze reden ben ik ook geen fan van chili- of sausrecepten waar gedroogde bonen in moeten. Er is een kans dat de rest gaar is en de bonen nog steeds keihard. Het kan alleen als je weet dat je relatief verse gedroogde bonen bij de hand hebt.