Het is weer zover met Van wafel tot koek – gebak uit het hart van de lage landen voor alle feesten van het jaar – heeft Regula Ysewijn weer een compleet kunstwerk afgeleverd. Waar ze in haar vorige boeken Pride and pudding en Brits bakboek op Engeland richtte gaat dit boek over de baktradities van haar geboorteland. 

Alles valt samen

De cover laat al zien dat het weer een boek is waarbij alles samenvalt de illustraties van haar man Bruno Vergouwen. De recepten, tekst en foto’s van Regula Ysewijn zelf met in de foto’s serviesgoed uit Nederland en België en allerlei props uit haar eigen collectie zoals speculaas planken en wafelijzers en uit haar oude kookboeken uit haar verzameling. In alles zit heel veel liefde, dat zie je al als je het alleen al doorbladert.

Bakken in de lage landen

In het boek staar baktraditie van de lage landen centraal, het hart van de lage landen om precies te zijn,, wat voor Regula Antwerpen is waar ze is geboren. Om de hele keuken van de lage landen te behandelen zouden er vier keer zo veel pagina’s nodig zijn dus de focus ligt op bakken. Want zoals Regula Ysewijn zelf aangeeft bakken toont het hart van een eetcultuur. Steden en dorpen zijn trots op hun specialiteit. Het zijn tradities die zware tijden overleven en die relevant weten te blijven, waar heel vaak ook feestelijkheden bij komen kijken zoals carnaval en sinterklaas of kermis.

Geschiedenis, recepten en essays

Van wafel tot koek begint na de inleiding met wat korte geschiedenis. Wat zijn de lage landen eigenlijk, taalgrenzen en de geschiedenis van België en Antwerpen. Zo was Antwerpen de suiker hoofdstad van Europa. Bij de productie van suikerriet was mankracht nodig. Die kwam van tot slaaf gemaakte mensen. Later werd de suiker om economische reden uit suikerbieten gewonnen. Na de geschiedenis volgen de recepten en essays.

Wafels!

De recepten beginnen we met wat veel mensen zullen noemen als je ze naar Belgische specialiteiten vraagt, namelijk wafels. Na een inleiding over de geschiedenis van de wafel en waarom het helemaal niet raar is om meerdere ijzers te hebben volgen allerlei soorten wafels. Wafels met bier uit de 16e eeuw, wafels uit de 17e eeuw, Vlaamse wafels, Brusselse wafels, Luikse wafels. Oublies, nieuwjaarsrollertjes, lukken, kaneelwafels, laquemants, gaufres de Tournai, stroopwafels, hartige zoete-aardappelwafel en last but zeker not least Regula’s wafels. Ik zou zeggen mocht je een reden zoeken om een wafelijzer met verschillende bakplaten te kopen. Dat is dit er een. Achterin het boek geeft Regula tips voor de aanschaf.

Wafels, koek en meer

Natuurlijk staat er van wafel tot koek niet alleen wafels en ook niet alleen koek. Ook brood zoals worstenbrood en rogge verdommeke en duivekater, pannenkoeken, vlaai, oliebollen en appelflappen en allerlei sinterklaassnoepgoed staatin het boek. Er komen ook zelfs lebkuchen en printen voorbij, koeken die ik vooral met Duitsland associeer. Sommige recepten zijn zoals je ze kent, anderen misschien niet. Zo ken ik mensen die appelbeignets kennen als een appel met een dik bladerdeegjasje, maar in dit boek staan ze zoals ik ze ken gewenteld in een glad beslag. De pepernoten worden aan elkaar vast gebakken en er staat ook een heerlijk uitziende dikke speculaas in.

Tussen de recepten door vind je essays over gewoontes en gebruiken, feestdagen waarin ook Regula Ysewijns persoonlijke herinneringen voorbij komen. Er is zelfs aandacht voor Amerikaans Belgische vlaai. In Amerika is dankzij immigratie een uniek recept ontstaan wat ook een plaatsje in Van wafel tot koek heeft gekregen. Ieder recept heeft ook een uitgebreide inleiding met de geschiedenis van dat betreffende baksel. Bij ieder recept staat een mooie foto en tussendoor vind je ook prachtige omgeving foto’s en foto’s waar Regula zelf op figureert. Bijvoorbeeld terwijl ze aan het bakken is in haar jaloersmakend mooie keuken.

Van wafel tot koek

De recepten zijn allemaal prima te maken. Er zitten recepten bij voor beginnende en gevorderde bakkers. Sommige vragen wat meer tijd omdat er deeg moet rijzen een andere kun je direct bakken en kort daarna eten. Hoewel je voor de wafels dus een ijzer moet kopen, kun je bij de meeste recepten met gewone bakgerei prima uit de voeten. De recepten zijn vrijwel allemaal vegetarisch op het worstenbrood na. Voor de meeste ingrediënten kom je met de supermarkt in de buurt een heel eind, maar voor enkele producten als speciale zwarte peper, goede vanille of amandelextract kun je bij een (online)speciaalzaak vinden wat je zoekt.

Vergeet trendy

Laatst zat ik nog wat te mijmeren hoe traditionele baksels nu concurreren met sociale media, waarop de trends zo snel opkomen als ze voorbij gaan. Moeten baksels trendy zijn? Ik heb geen idee, misschien is het beter om nooit trendy te worden en zo juist een langer bestaan te hebben als gerecht. Wat vast staat is dat mensen het belangrijkste zijn, als zij geen gevoel meer hebben bij een traditie is het afgelopen. Als er een ding is wat Van wafel tot koek laat zien is dat de recepten van toen nog steeds relevant zijn. Vanwege hun lange geschiedenis en vaak mooie verhalen maar ook zeker in smaak.

Van wafel tot koek
Regula Ysewijn
Uitgeverij: Carrera
€35