Misschien is dit geen heel vrolijk onderwerp, maar toen ik een tijdje geleden bij de expositie over eten in oorlogstijd was, werd daar al gehint op de thema’s van toen en hoe doe nu ook weer relevant zijn. Ronduit hip zelfs. Een eigen moestuin, fermenteren, wildplukken, koken met restjes, minder vlees. Manon Henzen schreef er een boekje over, dat verscheen bij Uitgeverij het Zwarte Schaap.

Honger in de oorlog

Mocht je nu denken aan je (groot)oma, die bij voedselverspilling altijd gilde “ik heb de oorlog nog meegemaakt!” waarna je gedachten afdwalen naar graatmagere mensen en kinderen die lege pannen uitlikken? Dat beeld klopt maar bij een gedeelte van de oorlog. Natuurlijk was voedsel op de bon, een voedseldistributiesysteem was uitgedacht na tekorten in de Eerste Wereldoorlog. Mensen moesten hun dieet flink aanpassen, ze waren gewend aan veel vlees, flinke hoeveelheden boter. De beelden van mensen die mager zijn en ter vergeefs pannen uitlikken komen uit de hongerwinter. Tijdens operatie Market Garden werd het Noorden en Westen niet bevrijd. Treinverkeer kwam stil te liggen en scheepvaart ook, zo kwam voedsel dat uit al bevrijde gebieden van Nederland moest komen, niet bij de mensen die het nodig hadden.

Tweede Wereldoorlogsvoedsel in het nu

Het Tweede Wereldoorlogsvoedsel spreekt tot de verbeelding. Zo heb ik ooit een forum gevonden waarop mensen Tweede Wereldoorlograntsoensrecepten met elkaar deelden. Inclusief of het lekker was, of budget proof. Ik weet dat er mensen zijn die rantsoenregels gebruiken als dieetmethode. Ooit zag ik zelfs een reportage over twee Britten die als 8 jaar leefden als volgens rantsoenen. Ze voelden zich prima en zagen dit als de manier om andere mensen voor te lichten over de Tweede Wereldoorlog. Alleen tijdens de zwangerschap was er een extra supplement nodig.

Koken in Oorlogstijd, namaak en modern

Goed als :gewoon” niet onderduikend burger was je waarschijnlijk niet heel slecht af, maar het was wel een omslag. Daarom kwamen er al snel boekjes met recepten en boekjes met moestuinadvies. Op die boekjes met recepten zijn de recepten in het boekje Koken in Oorlogstijd gebaseerd. Dus weinig tot geen vlees, het namaken van favorieten met wat er voor handen was. Dat levert gerechten op als kaasgehakt, hatoma (een mengsel van havermout en tomaat voor op brood) en chocoladevla van gecondenseerde melk. Dingen die in mijn ogen old skool zijn, maar ook modernere dingen zoals kruidenthee van verse kruiden uit de tuin en gestoomde zuring.

Recepten en informatie

Alle recepten zijn vrij eenvoudig te maken, als je dat zou willen. Koken in Oorlogstijd bevat ook veel informatie over hoe de voedsel voorziening precies geregeld werd. Bij de gerechten staan foto’s van het eindresultaat en het informatieve wordt aangevuld met posters, folders en foto’s uit die tijd. Het is geen zwaar, diepgaand boek, maar werpt wel een een blik op hoe het toen was. Als je dit boek hebt gelezen denk je misschien toch net iets anders na over hoe eten er toen uitzag.

Koken in Oorlogstijd
Uitgeverij Het Zwarte Schaap
Manon Henzen
€12,50